Używamy plików cookie

Dlaczego stosowanie tirzepatydu budzi obawy o masę mięśniową?

Najnowsza analiza post-hoc badania SURPASS-3 MRI dostarcza ważnych informacji na temat wpływu tirzepatydu na skład mięśni u osób z cukrzycą typu 2. Badanie to jest pierwszą analizą oceniającą wpływ terapii opartej na inkretynach na skład mięśni przy użyciu zaawansowanych technik obrazowania MRI.

Tirzepatyd, agonista receptorów GIP/GLP-1, który wywołuje znaczną redukcję masy ciała, był dotychczas przedmiotem obaw dotyczących potencjalnej utraty masy mięśniowej. Wyniki analizy SURPASS-3 MRI wskazują jednak, że zmiany w objętości mięśni przy stosowaniu tirzepatidu są proporcjonalne do redukcji masy ciała i nie przekraczają wartości obserwowanych w populacji ogólnej. "Nasze wyniki sugerują, że tirzepatide nie powoduje nieproporcjonalnej utraty masy mięśniowej, a dodatkowo znacząco zmniejsza infiltrację tłuszczu w mięśniach, co może przekładać się na lepszą funkcję mięśni" – piszą autorzy badania.

Jak przebiegało badanie SURPASS-3 MRI?

W badaniu uczestniczyło 246 dorosłych z cukrzycą typu 2 leczonych metforminą z lub bez inhibitora SGLT-2, którzy zostali losowo przydzieleni do grup otrzymujących tirzepatyd (5 mg, 10 mg lub 15 mg) raz w tygodniu lub insulinę degludec raz dziennie. Ocena składu mięśni przeprowadzona została przy użyciu rezonansu magnetycznego na początku badania i po 52 tygodniach. Wyniki wykazały, że tirzepatyd był związany ze znacznym zmniejszeniem infiltracji tłuszczu w mięśniach o 0,36 punktu procentowego, objętości mięśni o 0,64 L oraz wskaźnika Z objętości mięśni o 0,22, podczas gdy insulina degludec powodowała niewielki, ale znaczący wzrost objętości mięśni o 0,16 L bez istotnych zmian w pozostałych parametrach. Zmiany te występowały w kontekście znacznej redukcji masy ciała o 10,1% w grupie tirzepatidu i przyrostu o 3,3% w grupie insuliny. Szczególnie istotne jest to, że zmniejszenie infiltracji tłuszczu w mięśniach było znacznie większe niż można by oczekiwać na podstawie samej redukcji masy ciała, co sugeruje dodatkowy, korzystny wpływ tirzepatydu na jakość mięśni. Jak wykazały wcześniejsze badania, infiltracja tłuszczu w mięśniach jest niezależnym predyktorem siły mięśniowej, sprawności fizycznej oraz śmiertelności.

Czy te wyniki mogą zmienić podejście do leczenia pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą? Wydaje się, że dostarczają one klinicystom dodatkowych argumentów przemawiających za stosowaniem tirzepatydu, szczególnie u pacjentów, u których redukcja tkanki tłuszczowej jest priorytetem. Warto podkreślić, że w analizach podgrup nie zaobserwowano dowodów na nadmierną utratę mięśni u osób powyżej 60 roku życia ani u osób z niską objętością mięśni lub wysoką infiltracją tłuszczu na początku badania. To ważna informacja, ponieważ te grupy są szczególnie narażone na sarkopenię i związane z nią powikłania.

Jakie szczegółowe wnioski płyną z analiz obrazowych?

Badanie SURPASS-3 MRI było wieloośrodkowym (45 ośrodków), międzynarodowym (8 krajów) badaniem fazy 3, w którym uczestniczyli dorośli z cukrzycą typu 2 (bez wcześniejszego leczenia insuliną), leczeni metforminą z lub bez inhibitora SGLT-2, z HbA1c 7,0-10,5%, BMI ≥ 25 kg/m² oraz wskaźnikiem stłuszczenia wątroby (FLI) ≥ 60. Spośród 502 uczestników ocenionych pod kątem kwalifikowalności do badania MRI, 296 zostało włączonych, a 246 miało prawidłowy skan MRI w 52. tygodniu i zostało uwzględnionych w analizach post-hoc. Objętość mięśni uda, wskaźnik Z objętości mięśni (niezależny od płci, wzrostu, wagi i BMI) oraz infiltracja tłuszczu w mięśniach były mierzone za pomocą MRI na początku badania i w 52. tygodniu. Do analizy wykorzystano technologię AMRA Researcher, która pozwala na dokładną ocenę składu mięśni.

Porównanie z populacją ogólną – czy tirzepatyd wypada lepiej?

Autorzy badania porównali również obserwowane zmiany w składzie mięśni z szacunkami opartymi na danych z UK Biobank, co pozwoliło lepiej zrozumieć, jak zmiany wywołane przez tirzepatyd odnoszą się do zmian obserwowanych w populacji ogólnej. Zmniejszenie objętości mięśni było zgodne z ogólnym związkiem między zmianami objętości mięśni a masą ciała, natomiast zmniejszenie infiltracji tłuszczu w mięśniach było znacznie większe niż można by oczekiwać.

Analiza wykazała, że dla wszystkich dawek tirzepatydu obserwowano znaczące zmniejszenie infiltracji tłuszczu w mięśniach w porównaniu z szacunkami opartymi na populacji (dla połączonego tirzepatydu, średnia różnica vs. estymacja oparta na populacji: -0,42 punktu procentowego [95% CI -0,54 do -0,31], p<0,0001). Natomiast obserwowane zmniejszenie objętości mięśni nie różniło się znacząco od szacunków opartych na populacji (dla połączonego tirzepatidu, średnia różnica: -0,04 L [95% CI -0,11 do 0,03], p=0,22). Zmniejszenie wskaźnika Z objętości mięśni było nieco większe niż szacunki oparte na populacji dla wszystkich dawek tirzepatidu, choć różnica między obserwowaną zmianą a szacunkiem opartym na populacji osiągnęła istotność statystyczną tylko dla dawki 15 mg (średnia różnica: -0,18 [95% CI -0,29 do -0,07], p=0,0016).

Kto najbardziej skorzystał na terapii?

"Chociaż redukcja masy mięśniowej podczas umiarkowanej i kontrolowanej redukcji masy ciała może być adaptacyjna, z zachowaną mobilnością i funkcją, nadmierny spadek masy mięśniowej, szczególnie przy większej redukcji masy ciała, może prowadzić do zmniejszenia siły mięśniowej, mobilności i sprawności fizycznej w długim okresie" – zauważają badacze. Korelacje między zmianami w składzie mięśni a zmianami masy ciała wykazały, że zmiany w objętości mięśni były silnie i znacząco skorelowane ze zmianą masy ciała, podczas gdy korelacje zmiany wskaźnika Z objętości mięśni i infiltracji tłuszczu w mięśniach ze zmianą masy ciała były słabsze, choć również istotne. Nie zaobserwowano korelacji między zmianami wskaźnika Z objętości mięśni a infiltracją tłuszczu w mięśniach dla tirzepatydu lub insuliny degludec.

Analizy podgrup wykazały, że kobiety miały znacząco większy spadek masy ciała przy stosowaniu tirzepatydu niż mężczyźni, a starsi uczestnicy (≥60 lat) mieli znacząco większy spadek masy ciała niż młodsi uczestnicy. Nie zaobserwowano istotnych różnic w zmniejszeniu masy ciała według kategorii wskaźnika Z objętości mięśni lub infiltracji tłuszczu w mięśniach na początku badania. Starsi uczestnicy (≥60 lat) mieli znacząco większy spadek wskaźnika Z objętości mięśni przy stosowaniu tirzepatydu niż młodsi uczestnicy, jednak nie było istotnych różnic w redukcji objętości mięśni lub infiltracji tłuszczu w mięśniach według grupy wiekowej.

Ograniczenia badania i implikacje kliniczne

Badanie ma pewne ograniczenia, w tym brak pomiarów funkcjonalnych (siła, wydolność) oraz fakt, że skany MRI wykonywano tylko na początku i po 52 tygodniach, co nie pozwala ocenić dynamiki zmian w czasie. Ponadto, populacja badana składała się głównie z osób rasy białej z BMI ≤ 45 kg/m², co ogranicza możliwość uogólniania wyników. Jako analiza post-hoc, badanie nie było specjalnie zaprojektowane do oceny zmian związanych z mięśniami i nie uwzględniało wpływu zmian diety czy ćwiczeń.

Niemniej jednak, wyniki te dostarczają cennych informacji dla klinicystów podejmujących decyzje terapeutyczne. Sugerują one, że tirzepatyd może oferować korzystny profil korzyści i ryzyka w odniesieniu do składu mięśni u osób z cukrzycą typu 2 i nadwagą lub otyłością, szczególnie biorąc pod uwagę jego znaczący wpływ na redukcję masy ciała i poprawę wielu parametrów kardiometabolicznych.

W praktyce klinicznej warto rozważyć łączenie farmakoterapii z dietą bogatą w białko i ćwiczeniami oporowymi, a także monitorowanie składu ciała oraz funkcji mięśni podczas leczenia, szczególnie u pacjentów z grupy ryzyka sarkopenii. Jak podkreślają autorzy, wraz z pojawieniem się nowych leków zdolnych do wywołania redukcji masy ciała, które zbliżają się do efektów procedur bariatrycznych, istnieje potrzeba oceny i włączenia szczegółowych informacji do wytycznych i zaleceń klinicznych dotyczących edukacji pacjentów, zarządzania stylem życia, zdrowej diety, suplementów białkowych i regularnych ćwiczeń fizycznych jako części holistycznego podejścia.

Podsumowanie

Analiza post-hoc badania SURPASS-3 MRI dostarcza kluczowych informacji na temat wpływu tirzepatydu na skład mięśni u osób z cukrzycą typu 2. U 246 pacjentów leczonych metforminą z/bez inhibitora SGLT-2, tirzepatyd w dawkach 5, 10 i 15 mg znacząco zmniejszył infiltrację tłuszczu w mięśniach (-0,36 punktu procentowego) oraz objętość mięśni (-0,64 L) i wskaźnik Z objętości mięśni (-0,22), przy równoczesnej redukcji masy ciała o 10,1%. Co istotne, zmniejszenie infiltracji tłuszczu było znacznie większe niż wynikałoby to z samej redukcji masy ciała, sugerując dodatkowy korzystny wpływ leku na jakość mięśni. Zmniejszenie objętości mięśni było proporcjonalne do utraty masy ciała i nie przekraczało wartości obserwowanych w populacji ogólnej. Nie stwierdzono nadmiernej utraty mięśni u osób starszych (≥60 lat) ani u pacjentów z niską objętością mięśni lub wysoką infiltracją tłuszczu na początku badania. Wyniki sugerują, że tirzepatyd może oferować korzystny profil korzyści i ryzyka w odniesieniu do składu mięśni, co powinno być uwzględniane przy podejmowaniu decyzji terapeutycznych, szczególnie u pacjentów zagrożonych sarkopenią. W praktyce klinicznej zaleca się łączenie farmakoterapii z dietą bogatą w białko i ćwiczeniami oporowymi oraz monitorowanie składu i funkcji mięśni podczas leczenia.

Bibliografia

1. Tirzepatide and muscle composition changes in people with type 2 diabetes (SURPASS-3 MRI): a post-hoc analysis of a randomised, open-label, parallel-group, phase 3 trial. Sattar, Naveed et al. The Lancet Diabetes & Endocrinology, Volume 0, Issue 0