Nowa era w leczeniu zakażeń dróg moczowych

KONFERENCJE

2025-04-30 | Aktualności

Nowa era w leczeniu zakażeń dróg moczowych – Blujepa od GSK

Nowa era w leczeniu UTI - pierwszy lek w nowej klasie od prawie 30 lat

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła nowy antybiotyk Blujepa (gepotidacyna) do leczenia niepowikłanych zakażeń dróg moczowych (uUTI) u dorosłych kobiet i pacjentów pediatrycznych w wieku od 12 lat o masie ciała co najmniej 40 kg. To przełomowe wydarzenie w farmakoterapii, ponieważ jest to pierwszy doustny antybiotyk w nowej klasie zatwierdzony do leczenia UTI od ponad dwóch dekad. Lek, opracowany przez naukowców z GSK, wykorzystuje nowatorski mechanizm działania, który skutecznie zwalcza bakterie odporne na dotychczasowe terapie. Tony Wood, Dyrektor Naukowy GSK, podkreśla znaczenie tego osiągnięcia: "Zatwierdzenie Blujepa stanowi kluczowy kamień milowy, biorąc pod uwagę, że niepowikłane zakażenia dróg moczowych należą do najczęstszych infekcji u kobiet. Jesteśmy dumni z opracowania Blujepa, pierwszego w nowej klasie doustnych antybiotyków na uUTI od prawie trzech dekad, i dostarczenia kolejnej opcji pacjentom w obliczu nawracających infekcji i rosnących wskaźników oporności na istniejące terapie."

Niepowikłane zakażenia dróg moczowych stanowią ogromny problem zdrowotny, dotykając miliony kobiet rocznie. Ponad połowa wszystkich kobiet doświadcza uUTI w ciągu swojego życia, a około 30% cierpi z powodu co najmniej jednego nawrotu, co znacząco wpływa na komfort życia i codzienne funkcjonowanie. Problem staje się coraz poważniejszy w obliczu rosnącej oporności bakterii na dotychczas stosowane antybiotyki. Dr Thomas Hooton, profesor medycyny klinicznej z University of Miami School of Medicine, zauważa: "Dla wielu osób niepowikłane zakażenia dróg moczowych mogą być obciążeniem, które poważnie wpływa na codzienne życie. Przy rosnącej liczbie pacjentów doświadczających nawracających infekcji, istnieje wyraźna potrzeba kontynuowania badań nad środkami przeciwdrobnoustrojowymi, aby pomóc w rozwiązaniu bieżących wyzwań pacjentów i odciążyć systemy opieki zdrowotnej."

Mechanizm działania gepotidacinu - innowacja w walce z bakteriami

Gepotidacyna należy do nowej klasy antybiotyków triazaacenaftylenowych. Jego wyjątkowość polega na unikalnym mechanizmie działania - hamuje replikację bakteryjnego DNA poprzez wiązanie się z dwoma różnymi enzymami topoizomerazy typu II. To zapewnia skuteczność wobec większości uropatogenów, takich jak Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Citrobacter freundii complex, Staphylococcus saprophyticus i Enterococcus faecalis, w tym szczepów opornych na obecnie stosowane antybiotyki. Co istotne, ze względu na zrównoważone hamowanie obu enzymów, bakterie musiałyby rozwinąć mutacje w obu miejscach docelowych, aby znacząco zmniejszyć wrażliwość na gepotidacin. Dlatego oczekuje się niższego potencjału rozwoju oporności, co stanowi ogromną zaletę w dobie narastającej antybiotykooporności.

Badania kliniczne - dowody skuteczności i bezpieczeństwa

Zatwierdzenie Blujepa opiera się na pozytywnych wynikach badań klinicznych III fazy EAGLE-2 i EAGLE-3, które wykazały nie mniejszą skuteczność w porównaniu do nitrofurantoiny - jednej z wiodących opcji leczenia uUTI. W badaniu EAGLE-2 sukces terapeutyczny wystąpił u 50,6% uczestników (162/320) otrzymujących Blujepa w porównaniu do 47,0% (135/287) w grupie nitrofurantoiny, z skorygowaną różnicą między grupami wynoszącą 4,3% (95% CI: -3,6, 12,1). Co jeszcze bardziej imponujące, w badaniu EAGLE-3 Blujepa wykazała statystycznie istotną przewagę nad nitrofurantoiną (jednostronna wartość p = 0,0003) - sukces terapeutyczny osiągnięto u 58,5% uczestników (162/277) w porównaniu do 43,6% (115/264) w grupie kontrolnej, ze skorygowaną różnicą między grupami wynoszącą 14,6% (95% CI: 6,4, 22,8).

Badania EAGLE-2 i EAGLE-3 obejmowały odpowiednio 1531 i 1605 kobiet i pacjentek pediatrycznych z uUTI. Kwalifikujące się pacjentki miały co najmniej dwa objawy, takie jak bolesne oddawanie moczu, częstomocz, parcie na mocz lub ból podbrzusza, oraz dowody na obecność azotynów w moczu, ropomocz lub oba te objawy. Planowany okres obserwacji uczestników w obu badaniach wynosił około 28 dni, a pierwszorzędowym punktem końcowym, będącym rygorystyczną złożoną miarą skuteczności, była połączona odpowiedź kliniczna i mikrobiologiczna podczas wizyty kontrolnej (ToC) (dni 10-13) u pacjentów z kwalifikującymi się uropatogenami wrażliwymi na nitrofurantoinę.

Profil bezpieczeństwa i tolerancji Blujepa w badaniach klinicznych III fazy był zgodny z wcześniejszymi próbami. Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były zaburzenia żołądkowo-jelitowe, przy czym biegunka występowała u 16% uczestników, a nudności u 9%. Większość tych działań niepożądanych miała nasilenie łagodne (69% stopnia 1) lub umiarkowane (28% stopnia 2). Zaledwie 3% wszystkich pacjentów z objawami żołądkowo-jelitowymi doświadczyło zdarzeń stopnia 3, co stanowiło mniej niż 1% wszystkich uczestników. W każdej grupie leczenia (Blujepa i nitrofurantoina) odnotowano jedno ciężkie zdarzenie niepożądane związane z lekiem w obu badaniach.

Zalecenia dotyczące stosowania i przeciwwskazania

Zatwierdzone dawkowanie Blujepa wynosi dwa razy dziennie po 750 mg przez 5 dni. Lek nie jest pozbawiony ograniczeń - wśród przeciwwskazań wymienia się wydłużenie odstępu QTc, co stanowi jedno z kilku wymienionych środków ostrożności. Należy unikać jednoczesnego podawania z silnymi inhibitorami i induktorami CYP3A4. Ponadto, leku nie należy stosować u pacjentów z eGFR <30 ml/min lub ciężkimi chorobami wątroby. Warto podkreślić, że gepotidacyna zachowuje aktywność wobec problematycznych uropatogenów, w tym opornych na chinolony, fosfomycynę i nitrofurantoinę, a także wobec Enterobacterales wytwarzających beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum (ESBL).

Perspektywy dla praktyki klinicznej

Dr George Sakoulas sugeruje, że gepotidacyna mogłaby być rozważana u pacjentów z UTI, którzy wykazują oporność na powszechnie stosowane antybiotyki, takie jak nitrofurantoina, trimetoprim/sulfametoksazol czy cefalosporyny pierwszej generacji. Częstość występowania takich przypadków będzie się znacznie różnić w zależności od środowiska praktyki i położenia geograficznego.

Co ciekawe, gepotidacyna została również niedawno oceniona w leczeniu niepowikłanej rzeżączki układu moczowo-płciowego (badanie EAGLE-1), choć nie została jeszcze zatwierdzony do tego wskazania. W badaniu EAGLE-1 porównano skuteczność i bezpieczeństwo Blujepa z ceftriaksonem plus azytromycyną u 628 pacjentów z niepowikłaną rzeżączką układu moczowo-płciowego wywołaną przez N. gonorrhoeae. Pokazuje to potencjał tego antybiotyku w leczeniu różnych infekcji bakteryjnych.

GSK planuje komercyjne wprowadzenie Blujepa w USA w drugiej połowie 2025 roku. Czas między zatwierdzeniem a wprowadzeniem na rynek zostanie prawdopodobnie wykorzystany na przygotowanie infrastruktury produkcyjnej i dystrybucyjnej oraz edukację środowiska medycznego na temat nowego antybiotyku.

Podsumowanie

Zatwierdzenie gepotidacyny stanowi znaczący postęp w leczeniu niepowikłanych zakażeń dróg moczowych, szczególnie w obliczu narastającej oporności na antybiotyki. Jej unikalny mechanizm działania, skuteczność przeciwko opornym patogenom i korzystny profil bezpieczeństwa czynią go cennym dodatkiem do arsenału terapeutycznego lekarzy. W dobie globalnego kryzysu antybiotykooporności, pojawienie się nowego antybiotyku o nowatorskim mechanizmie działania daje nadzieję na skuteczniejsze leczenie zakażeń dróg moczowych i potencjalnie innych infekcji bakteryjnych w przyszłości. Blujepa reprezentuje nie tylko nową opcję terapeutyczną, ale także przykład udanej współpracy między sektorem prywatnym a instytucjami rządowymi w opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań dla pilnych potrzeb zdrowotnych.