Używamy plików cookie

Jakie są cele i metodologia badania?

Przeprowadzone badanie kohortowe miało na celu określenie profilu przeciwciał wewnątrzgałkowych skierowanych przeciwko patogenom u dzieci z zapaleniem błony naczyniowej oka (łac. uveitis). Badanie zostało przeprowadzone na grupie 18 pediatrycznych pacjentów z nieinfekcyjnym zapaleniem błony naczyniowej oka oraz 6 dzieci kontrolnych bez stanu zapalnego oka. Od dzieci ze wspomnianym autoimmunologicznym zapaleniem błony naczyniowej oka 18 próbek surowicy i 17 sparowanych próbek płynu z przedniej komory oka (aqueous humour - AqH). Grupę kontrolną stanowiło 6 dzieci dobranych pod względem wieku i płci, z wrodzoną zaćmą lub jaskrą, ale bez historii zapalenia oka, od których uzyskano 5 próbek AqH i 6 próbek surowicy. Dodatkowo włączono jednego pacjenta z potwierdzonym zakażeniem HSV-1 jako kontrolę pozytywną. Diagnoza została postawiona zgodnie ze standardami Standardization of Uveitis Nomenclature (SUN) przez specjalistę w dziedzinie tego problemu dziecięcego.

W badaniu wykorzystano wysokiej gęstości mikromacierze peptydowe PEPperCHIP® Infectious Disease Epitope Microarray zawierające 3760 liniowych epitopów limfocytów B pochodzących z 196 ludzkich patogenów. Analizowano poziomy IgG w płynie z oka i surowicy, a także przeprowadzono genotypowanie HLA-DRB1*15:01 przy użyciu danych z sekwencjonowania następnej generacji. Proces diagnostyczny obejmował również wykonanie zdjęć RTG klatki piersiowej, badań laboratoryjnych krwi (typowanie HLA*B27, przeciwciała przeciwjądrowe, enzym konwertujący angiotensynę, OB, CRP, test QuantiFERON™ TB), badania moczu oraz testy PCR i serologiczne w kierunku cytomegalowirusa, wirusa ospy wietrznej, wirusa opryszczki pospolitej, Toxoplasma gondii i wirusa różyczki.

Jakie wyniki uzyskano w badaniu profilu przeciwciał?

Wyniki badania wykazały, że wewnątrzgałkowe profile przeciwciał w dużej mierze odpowiadały profilom w surowicy (wysoka korelacja, współczynnik Spearmana rho = 0,92). U około połowy badanych dzieci zaobserwowano wysokie poziomy IgG przeciwko konserwowanemu motywowi PALTAVET enterowirusów, co jest zgodne z wysokimi mianami przeciwciał przeciwko temu motywowi w populacji ogólnej, prawdopodobnie w wyniku rutynowych szczepień przeciwko polio.

Najważniejszym odkryciem było stwierdzenie podwyższonych poziomów przeciwciał przeciwko peptydom zawierającym motyw RRPFFHPV (402-409) Epstein-Barr Virus Nuclear Antigen 1 (EBNA-1) w płynie z przedniej komory oka pacjentów z uveitis. Co istotne, poziomy przeciwciał przeciwko temu motywowi były znacząco wyższe u osób będących nosicielami allelu ryzyka HLA-DRB1*15:01. Dodatkowe badania serologiczne dostępnych próbek surowicy wykazały, że żaden z pacjentów ani kontroli nie miał pierwotnego zakażenia EBV (brak przeciwciał IgM przeciwko antygenowi kapsydu wirusa EBV).

Motyw RRPFFHPV został wcześniej powiązany z odpowiedzią immunologiczną w stwardnieniu rozsianym (SM), co sugeruje potencjalny mechanizm reaktywności krzyżowej. Co ciekawe, najwyższy sygnał IgG przeciwko temu motywowi zaobserwowano u pacjentów z zapaleniem błony naczyniowej oka innym niż przednie (pośrednie i panuveitis), a wszyscy ci pacjenci mieli w historii choroby zapalenie tarczy nerwu wzrokowego, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego i/lub zwiększoną grubość warstwy włókien nerwowych siatkówki, co wskazuje na zapalny proces obejmujący nerw wzrokowy - objaw istotny również w SM w postaci zapalenia nerwu wzrokowego.

Jaki mechanizm patogenetyczny i znaczenie genetyczne zostały zasugerowane?

Badacze zaproponowali mechanizm patogenetyczny, w którym motyw RRPFFHPV wirusa EBV wykazuje podobieństwo sekwencyjne do autoantygenu alfa-krystaliny B (CRYAB), białka obecnego w tkankach oka. CRYAB jest głównym składnikiem ludzkiego oka, dobrze wyrażonym w soczewce, siatkówce i nabłonku barwnikowym siatkówki. Przeciwciała skierowane przeciwko CRYAB były wcześniej wiązane z uveitis, co wspiera hipotezę, że przeciwciała te odgrywają rolę w patogenezie choroby. CRYAB hamuje stan zapalny oka poprzez mikroglej, który wyzwala neuroinflammację w autoimmunologii oka.

Należy podkreślić, że HLA-DRB1*15:01 jest kluczowym allelem ryzyka dla pośredniego zapalenia błony naczyniowej oka, a także głównym allelem MHC związanym ze stwardnieniem rozsianym. Biorąc pod uwagę kliniczne i genetyczne związki między (szczególnie pośrednim) zapaleniem błony naczyniowej oka a SM, wewnątrzgałkowe podwyższenie poziomu przeciwciał przeciwko temu epitopowi jest znaczące i może dostarczyć wyjaśnienia dla długotrwałego powiązania między SM a uveitis.

Wyniki badania mają istotne implikacje diagnostyczne i terapeutyczne. W zakresie diagnostyki, analiza antygenowa z płynu z przedniej komory oka może być pomocniczym narzędziem w diagnostyce uveitis, a genotypizacja HLA-DRB1*15:01 może być elementem profilaktycznym i diagnostycznym pozwalającym na identyfikację grup pacjentów o zwiększonym ryzyku już na wczesnym etapie choroby.

Jakie są implikacje diagnostyczne i terapeutyczne badania?

W kontekście leczenia, badacze sugerują, że suplementacja witaminą D3 może być skuteczną strategią zmniejszającą poziom przeciwciał anty-EBNA-1, szczególnie u młodych osób z HLA-DRB1*15:01. Kilka badań wykazało, że suplementacja witaminą D3 u ludzi zmniejsza poziom przeciwciał anty-EBNA1 w regionie obejmującym motyw RRPFFHPV, najwyraźniej u młodych osób z HLA-DRB1*15:01. Duże badania kohortowe zidentyfikowały niski poziom witaminy D jako czynnik ryzyka nieinfekcyjnego zapalenia błony naczyniowej oka, a suplementacja witaminą D była związana z mniejszą aktywnością choroby.

Ponadto, trwające badania nad szczepionkami przeciwko EBV mogą w przyszłości zapobiegać kaskadzie autoaktywacji limfocytów B i T. Obecnie nie ma jeszcze klinicznie zatwierdzonych szczepionek przeciwko zakażeniu EBV, ale dwie szczepionki opracowane przez Moderna i NIH są obecnie badane w badaniu klinicznym fazy I, oprócz pewnych sukcesów zaobserwowanych w modelach mysich. Szczepionka, która mogłaby zapobiec tworzeniu przeciwciał przeciwko EBNA1, mogłaby potencjalnie zapobiec kaskadzie autoaktywacji limfocytów B i T.

Podsumowując, badanie zidentyfikowało podwyższone poziomy przeciwciał przeciwko epitopowi EBNA-1 wirusa EBV (AA 402-406) w płynie z przedniej komory oka pacjentów z pediatrycznym uveitis, wykazując związek z allelem HLA-DRB1*15:01, który jest również powiązany z autoimmunologicznymi chorobami ośrodkowego układu nerwowego. Wyniki te sugerują potencjalny związek między odpowiedzią immunologiczną specyficzną dla EBV a autoimmunologicznym zapaleniem błony naczyniowej oka i otwierają nowe perspektywy zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne.

Podsumowanie

Badanie kohortowe przeprowadzone na 18 dzieciach z autoimmunologicznym zapaleniem błony naczyniowej oka (uveitis) i 6 dzieciach kontrolnych wykazało podwyższone poziomy przeciwciał przeciwko specyficznemu epitopowi EBNA-1 wirusa Epsteina-Barr (motyw RRPFFHPV) w płynie z przedniej komory oka pacjentów. Poziomy tych przeciwciał były szczególnie wysokie u nosicieli allelu ryzyka HLA-DRB1*15:01. Motyw ten wykazuje podobieństwo sekwencyjne do autoantygenu alfa-krystaliny B (CRYAB), białka powszechnie występującego w tkankach oka. Odkrycie to może wyjaśniać długotrwałe powiązanie między stwardnieniem rozsianym a uveitis. Badanie wskazuje na potencjalne strategie terapeutyczne, w tym suplementację witaminą D3, która zmniejsza poziom przeciwciał anty-EBNA-1, oraz rozwój szczepionek przeciwko EBV, które mogłyby zapobiegać autoaktywacji limfocytów B i T.

Bibliografia

1. Paediatric autoimmune uveitis is associated with intraocular antibodies against Epstein–Barr virus Nuclear Antigen 1 (EBNA-1). Hendrikse, Jytte et al. eBioMedicine, Volume 115, 105681