Liraglutyd po operacji bariatrycznej

KONFERENCJE

2025-10-27 | Aktualności

Liraglutyd po operacji bariatrycznej - poznaj wyniki badania

Randomizowane badanie kliniczne z podwójnie ślepą próbą

Badanie stanowi prospektywne, randomizowane, podwójnie zaślepione badanie kliniczne z grupą kontrolną otrzymującą placebo, prowadzone w jednym ośrodku akademickim w Dziale Chirurgii Uniwersytetu Monash, Alfred Campus. Badanie miało na celu ocenę skuteczności liraglutydu w redukcji masy ciała u pacjentów, którzy osiągnęli suboptymalne rezultaty po chirurgii bariatrycznej. Do udziału w badaniu kwalifikowano osoby z anatomicznie prawidłową opaską żołądkową, rękawem żołądkowym, zespoleniem żołądkowo-jelitowym z jedną anastomozą lub zespoleniem żołądkowo-jelitowym typu Roux-en-Y, potwierdzonymi badaniem kontrastowym z użyciem barytu lub endoskopią. Rekrutacja pierwszego uczestnika nastąpiła 18 stycznia 2019 roku, a ostatniego 9 czerwca 2023 roku. Badanie zostało przedwcześnie zakończone 6 października 2023 roku z powodu niedostępności leku badanego. Pierwotna analiza danych przeprowadzona została 15 lipca 2024 roku zgodnie z zasadą intention-to-treat.

Charakterystyka uczestników i kryteria kwalifikacji

W badaniu wzięło udział 48 dorosłych pacjentów, po 24 w każdej grupie. W grupie otrzymującej liraglutyd średni wiek wynosił 48,7 lat, a 92 procent stanowiły kobiety. W grupie placebo średni wiek wynosił 43,6 lat, z 83 procentami kobiet. Pacjenci musieli mieć wskaźnik masy ciała powyżej 35, być w wieku 20-65 lat oraz znajdować się 12 do 36 miesięcy po operacji bariatrycznej. Wymagano również osiągnięcia stabilnej masy ciała, definiowanej jako utrzymywanie się wagi w zakresie 4 kilogramów przez okres trzech miesięcy, przy jednoczesnym spełnieniu określonych kryteriów utraty masy ciała. Dla pacjentów z opaską żołądkową wymagano utraty nadmiaru masy ciała od 25 do 40 procent lub całkowitej utraty masy ciała od 5 do 12 procent. Dla pacjentów po pozostałych typach zabiegów kryteria obejmowały utratę nadmiaru masy ciała od 25 do 60 procent lub całkowitą utratę masy ciała od 10 do 20 procent. Do badania włączano również pacjentów, którzy uzyskali co najmniej 10 procent nadmiaru masy ciała lub 5 procent całkowitej masy ciała po osiągnięciu najniższej wagi w dowolnym momencie po operacji. Średnia całkowita utrata masy ciała od dnia operacji bariatrycznej wynosiła 16,9 procent dla uczestników leczonych liraglutydem i 17,3 procent w grupie placebo. Średnia masa ciała w dniu rozpoczęcia terapii badanej wynosiła 104,4 kilograma w grupie liraglutydu i 101,9 kilograma w grupie placebo. Żaden z uczestników nie otrzymywał leków obniżających glukozę. Średni czas od operacji bariatrycznej do włączenia do badania wynosił 1,7 roku w grupie liraglutydu i 1,5 roku w grupie placebo. Kryteria wykluczenia obejmowały między innymi problemy mechaniczne związane z procedurą bariatryczną wyjaśniające suboptymalne wyniki, historię wielokrotnych zabiegów bariatrycznych, przeciwwskazania medyczne, w tym tachykardię, świeży zawał mięśnia sercowego w ciągu ostatnich 6 miesięcy, demencję, bulimię, aktywną psychozę, ciążę, laktację, używanie narkotyków, nadmierne spożycie alkoholu, stosowanie leków wpływających na skład ciała, leków cytotoksycznych, obecność wewnętrznego nowotworu złośliwego lub niewydolność głównych narządów, a także stosowanie agonisty receptora GLP-1 w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Pacjenci z czynnikami ryzyka zapalenia trzustki, takimi jak leki, nadmierne spożycie alkoholu i znane objawowe kamienie żółciowe, również byli wykluczeni. Ze względu na nudności będące oczekiwanym działaniem niepożądanym liraglutydu, prowadzące do możliwości konieczności natychmiastowego opróżnienia opaski żołądkowej, wykluczeni byli również pacjenci mieszkający w odległości przekraczającej jedną godzinę od ośrodka badawczego.

Protokół terapeutyczny i monitorowanie pacjentów

Uczestnicy badania otrzymywali liraglutyd w stężeniu 6 miligramów na mililitr w postaci przednapełnionych wielodawkowych jednorazowych penów lub placebo w postaci soli fizjologicznej w identycznych penach, które podawali sobie samodzielnie przez okres 12 miesięcy. Pacjenci byli instruowani, aby stopniowo zwiększać dawkę od 0,6 miligrama w pierwszym tygodniu o 0,6 miligrama dziennie co tydzień, aż do osiągnięcia docelowej dawki 3,0 miligrama do piątego tygodnia. W grupie otrzymującej liraglutyd czterech pacjentów wycofało się z badania, a jeden został utracony z obserwacji. W grupie placebo sześciu pacjentów wycofało się z badania, a sześciu zostało utraconych z obserwacji. Wszyscy uczestnicy byli konsultowani przez dietetyka oraz chirurga bariatrycznego lub internistę po włączeniu do badania i uczestniczyli we wspólnym programie skupiającym się na poprawie stylu żywienia i zachowań. Uczestnicy byli również poddawani comiesięcznym kontrolom klinicznym przez lekarza lub chirurga specjalizującego się w leczeniu otyłości. Podczas badania oceniano podstawowe parametry metaboliczne, w tym insulinę, glukozę i hemoglobinę glikowaną na czczo, stan odżywienia obejmujący badania żelaza, witaminę B12, kwas foliowy i witaminę D, a także choroby współistniejące związane z otyłością. Oceniano również jakość życia przy użyciu kwestionariuszy SF-36 i Euro QOL 5-wymiarów, depresję za pomocą wskaźnika depresji Becka oraz ogólny stan zdrowia koncentrujący się na jakości połykania, zgadze i satysfakcji pacjentów za pomocą zwalidowanego kwestionariusza. Adherencję do leczenia określano poprzez ocenę zwróconych urządzeń do iniekcji. Badanie było znacząco zakłócone przez pandemię COVID-19, która wymagała wstrzymania wszystkich działań związanych z badaniami klinicznymi w ośrodku od marca 2020 do marca 2023 roku, co obejmowało siedem okresów lockdownu trwających łącznie 262 dni w stanie Victoria w Australii.

Redukcja masy ciała i profil bezpieczeństwa liraglutydu

Po 12 miesiącach średnia utrata masy ciała w grupie otrzymującej liraglutyd wyniosła 4,4 procent, podczas gdy w grupie placebo odnotowano wzrost masy ciała o 1,4 procent. Różnica między grupami była istotna statystycznie. Po 6 miesiącach średnia utrata masy ciała wyniosła 4,6 kilograma dla liraglutydu i 0,4 kilograma dla placebo, co również było istotne statystycznie. Po 12 miesiącach średnia utrata masy ciała w grupach liraglutydu i placebo wyniosła odpowiednio 5,7 kilograma i minus 1,4 kilograma, z różnicą między grupami wynoszącą 7,1 kilograma, co stanowiło istotną statystycznie różnicę. Model analizy mieszanej wykazał konsekwentną utratę masy ciała w grupie liraglutydu w okresie badania, a efekt terapeutyczny pozostał spójny po uwzględnieniu typu operacji. Nie odnotowano poważnych działań niepożądanych stopnia trzeciego lub wyższego podczas badania. W zakresie parametrów zdrowotnych po 12 miesiącach odnotowano wzrost średniego rozkurczowego ciśnienia tętniczego w grupie liraglutydu z 78 do 82 milimetrów słupa rtęci, co było istotne statystycznie, ale nie zmieniło się w grupie placebo. Nie stwierdzono innych istotnych zmian w pozostałych parametrach zdrowotnych zarówno w obrębie grup, jak i między nimi, w tym w zakresie poprawy cukrzycy i nadciśnienia tętniczego oraz parametrów odżywczych obejmujących żelazo, witaminy B12, B1 i D, wapń i albuminę. Średnia całkowita dawka leku podawanego samodzielnie w grupie liraglutydu wyniosła 2,43 miligrama w porównaniu z 2,20 miligrama w grupie placebo, co było istotne statystycznie. Średnie dawki liraglutydu wynosiły 2,26 miligrama dla osób z opaską żołądkową i 2,56 miligrama dla osób z rękawem żołądkowym. W grupie placebo średnie dawki wynosiły 2,12 miligrama dla osób z opaską żołądkową i 2,33 miligrama dla osób z rękawem żołądkowym. W zakresie jakości życia po 12 miesiącach grupa otrzymująca liraglutyd miała niższe wyniki w zakresie bólu według skali SF-36 w porównaniu z grupą placebo, wynosząc 70,4 versus 86,3, co było istotne statystycznie, podczas gdy wynik funkcjonowania fizycznego był wyższy w grupie placebo, wynosząc 92,5 versus 76,1, co również było istotne statystycznie. Jednakże przy porównaniu z wartościami wyjściowymi po 12 miesiącach nie stwierdzono istotnych różnic w żadnych parametrach zgłaszanych przez pacjentów w obrębie grup. Nie odnotowano negatywnego wpływu liraglutydu na jakość jedzenia i połykania, co jest istotne, biorąc pod uwagę, że analogi GLP-1 opóźniają opróżnianie żołądka i zwiększają refluks.

Podsumowanie

Randomizowane badanie kliniczne wykazało, że liraglutyd skutecznie wspomaga redukcję masy ciała u pacjentów z suboptymalnymi wynikami po chirurgii bariatrycznej, zapewniając średnią utratę 5,7 kg po 12 miesiącach w porównaniu z przyrostem 1,4 kg w grupie placebo. Terapia była bezpieczna, bez poważnych działań niepożądanych, a efekt utrzymywał się nawet przy dawkach niższych niż standardowe 3,0 mg. Połączenie farmakoterapii agonistą receptora GLP-1 z procedurami bariatrycznymi może stanowić alternatywę dla chirurgii konwersyjnej, która wiąże się z wyższym ryzykiem powikłań. Wyniki sugerują możliwość wcześniejszego wdrożenia leków na otyłość po operacji bariatrycznej, jeszcze przed wystąpieniem suboptymalnych rezultatów lub ponownego przyrostu masy ciała. Badanie otwiera nowe perspektywy terapeutyczne dla pacjentów po rękawowym wycięciu żołądka i innych procedurach bariatrycznych.